Hemeroteka

2022-12-05

Elena Odriozolaren lanean barrena Pariseko Nouvelle Sorbonne-n

Elena Odriozola ilustratzaileak hitzaldia egin zuen Pariseko Sorbonne Nouvelle Unibertsitatean aurreko ostiralean. Galtzagorri elkarteak eta Etxepare Institutuak egindako lankidetzaren emaitza izan zen hitzaldia. Solasaldi eran antolatua, Odriozolaren obra ardatz hartuta, Gustavo Puerta Leissek galderak egin zizkion ilustratzaileari eta galdera haien bitartez aletu zituzten Odriozolaren obran nabarmentzen diren ideiak eta egiteko moduak. Itzultzaile lanak Amaia Hennebuttek egin zituen, Galtzagorri elkarteko lehendakariak. Hala, solasaldia gaztelaniaz eta frantsesez izan zen, baita euskaraz ere han bildutako publikoan Parisen euskara ikasten ari diren ikasleak zeudelako, baita Iparraldeko ikasleak ere. Teresa Larruzea Etxepareko Institutuko irakurleak egin zuen solasaldiaren aurkezpena. 

Solasaldia Etxean barrena (denonartean, 2019) liburuarekin hasi zuten. Liburuaren irudi nagusia etxe bat da, barrutik, hau da, etxea ikusi egiten da barrutik, eta egileak bere etxea, haurra zenean oporretara joaten zen familia-etxea dela aitortu zuen. Ahozko tradizioa, herri-tradizioa ilustratu izan du Odriozolak. Gustavo Puertarekin duen konplizitatea bistakoa izan zen editoreak (eta lagunak), jaiotzetako figuratxoen bildumak egiten dituela, eta zergatik galdetu zionean. "Ez dakit, figura horiek gustatzen zaizkit, Erregetako opiletan etortzen ziren panpinak gordetzen nituen umetan. Ez da denbora asko jaiotza bat erosi nuela eta gero jabetu nintzen pertsonaia nagusiak ez zeudela, bakarrik bigarren mailakoak, baina niri bigarren mailakoak asko (agian gehiago) gustatzen zaizkit". 

Euskal Herrietako ipuinak lau libururen bilduma pasa ziren publikoan zeudenen artean. Denonartean argitaletxeak plazaratutakoak eta Juan Kruz Igerabidek idatzitakoak. Boloniako azken azokarako ilustratutako katalogoaren azala ere erakutsi zuten, Odriozolak sortutakoa. Ipuin sorta horietako baten harira, Puertak honakoa galdetu zion Odriozolari: "Gozatzen duzu krudeltasunarekin?". Odriozolak erantzun zion ezetz, "ez bereziki, baina krudeltasuna badago ez diet haurrei ezkutatuko".

Lan prozesuak

Odriozolak pentsatzeko hartzen duen denborari egin zion azpimarra: "Aurrena irakurri eta ondoren denbora gehiago egiten dut bueltak ematen egiten baino. Inoiz ez dut pentsatzen eskuekin lanean ari naizela, eskuetara iristen naizenean badakit nola egingo dudan nahiz eta gero, baliteke aurrez pentsatutakoarekin antzik ez duen zerbait ateratzea. Horrelakoetan atera behar zena hori dela pentsatzen dut". Arkatzaz marrazten hasten da, zirriborroa egiten du, ataletan banatzen du, mozten ditu, hatzaz betetzen du eta, dioenez, “teknika honek lerro zuzenetik aldentzeko aukera ematen dit, are gehiago, dena zehatz-mehatz kokatuta egon behar duen joeratik ateratzeko modu bakarra izan da”.

Solasaldiaren tituluan Elena Odriozolaren lanari buruz aritzeko tradizioa eta jolasa hitzak erabili genituen. Ilustrazioak egiterakoan tradizioa bereziki gustatzen zaio; bigarren mailako pertsonaiak ere gogoko ditu, protagonistak ezkutatzea irakurleak imajina ditzan; ipuin klasikoei beste ukitu bat ematea, zer egin aurretik ikusia ez duena? Hori guztia jolasarekin nahasita lantzen du. Bere pertsonaiak eta bere paisaiak gutxi mugitzen dira, baina elementu txiki bat mugituta transformazioak egiten ditu Odriozolak. 

Sorbonne Nouvelle-tik irten eta Montreuileko haur eta gazte literaturaren saloira (guretzat azokara) joan ginen. Han bilerak eta liburuak, asko ikusteko, asko ikasteko, dena gozatzeko. Gero, Pariseko misioan parte hartutako Galtzagorriko kideek eta lagunek elkarri erakutsi genizkion erositako liburuak eta bileren berri eman genion elkarri. Ordurako guztiak, nekatuta, baina pozik han egoteko aukera izateagatik.